Ортопедия және реабилитация бөлімшесі

Ортопедия және реабилитация бөлімшесі

Чикинаев Агабек Алибекович

 

 

---

Бөлімше құрылымы. Бөлімше отыз төсектен тұрады, палаталар бір және екі кісілік.Барлық палаталар ортопедиялық төсектермен қажетті  медициналық құрылғылармен жабдықталған.(оттегі беру, шұғыл шақыру кнопкасы), ванна  бөлмесі (дәретхана, душ), жеке заттарын сақтайтын  сақтайтын үлкен шкаф,  теледидар бар.

Біздің бөлімшеде науқас баламен медициналық персоналға сонымен қатар балалардың әке-шешелеріне де барлық жағдай жасалған.Жайлы палаталарда ересек адамдарға  арналған төсек қойылған.Бір жасқа дейінгі балалардың  ата-аналары тамақпен қамтамасыз етіледі. Ыңғайлы холл бар.

Балалар үш мезгіл ыстық тамақпен қамтамасыз етіледі..

Басқа қаладан келген науқастарға ,тәуліктің кез-келген сағатында мүмкіндігі келгенше қабылдау жүргізіліп,дәрігерлік кеңестер беріледі.Ол үшін емхананың тіркеу бөліміне хабарласу керек.  

Біздің бөлімшенің ортопед-реабилитолог дәрігерлері қазіргі заманғы соңғы медициналық технологияларды қолдана отырып,балалардың тірек- қозғалыс аппараттары жарақаттарының зардаптарын емдейді,сонымен қатар кең спектрлі қалпына келтіру операцияларын жасайды

Келесі аурулар мен жарақаттардың зардаптарын операция жасау арқылы емдеу сәтті жүргізілуде:

• синдактилия –бақайлардың немесе саусақтардың бір-бірімен жартылай немесе толық бірігіп кетуі .Қисыққолдылық.Сәулелік және шынтақтық қисыққолдылық. Радиоульнарды  синостоз .
• артрогрипоз- бұлшықеттің дамымай қалуынан болатын буындардың контрактурасы.
• Пертес ауруы– асептический некроз головки бедренной кости (местное нарушение кровообращения головки бедра), приводящий к деформации головки и шейки бедренной кости, и как следствие - к развитию хромоты, ограничению движений болей в тазобедренном суставе, укорочению ноги;
• врожденный вывих бедра– порок развития тазобедренного сустава, приводящий к вывиху головки бедренной кости из вертлужной впадины, и как следствие - укорочению ножки, хромоте, ограничению движений в суставе, болям;
• врожденный вывих надколенника– заболевание, вызванное недоразвитием коленного сустава, приводящее к нарушению функции сустава и развитию артроза (боль, хромота, ограничение движений);
• врожденная косолапость, плоско-вальгусная деформация стоп- выраженное, стойкое искривление стопы, приводящее к нарушению опоры, хромоте;
• детский церебральный паралич,ДЦП– заболевание, развивающееся вследствие поражения двигательных центров головного мозга, сопровождающееся спазмом мышц конечностей, двигательными расстройствами (нарушение походки, затруднения в принятии вертикальной позы, невозможность самообслуживания), ограничением движений, вывихами в различных суставах, искривлением конечностей, деформацией стоп;
• деформации проксимального конца бедренной кости (юношеский эпифизиолиз, вальгусная, варусная деформации шейки бедренной кости) - нарушение развития сустава, приводящее к нарушению анатомических взаимоотношений в тазобедренном суставе, и как следствие - хромоте, укорочению конечности, болям в суставе, ограничению движений;
• деформация позвоночника (сколиоз, кифоз, лордоз)- искривление во фронтальной и сагиттальной плоскостях и торсии (сколиоз), искривление выпуклости назад (кифоз), искривление выпуклости вперед (лордоз), приводящие к неправильной нагрузке на позвоночный столб, перегрузке тел и дисков позвонков, боли, ограничению подвижности позвоночника, косметическим дефектам;
• деформации грудной клетки– аномалия развития ребер и грудины, проявляющаяся углублением передней стенки грудной клетки, что приводит к сдавлению органов средостения (сердца, легких), развитию нарушения их функций, сердечной и дыхательной недостаточности (воронкообразная деформация) или - углообразным выступанием кпереди передней стенки грудной клетки (килевидная деформация);
• доброкачественные опухоли и опухолевидные заболевания костей;
• укорочение и деформация конечностей(нарушение оси) врожденные и приобретенные - приводят к искривлению позвоночника, хромоте, развитию артроза, болям;
• последствия травмы, ожогов,  посттравматические деформации и укорочения конечностей, контрактуры крупных суставов, несращение длинных трубчатых костей, ложные суставы и дефекты длинных трубчатых костей, келоидные рубцы
• Буынішілік патология
• Компьютерлік томография  және  магнитті-резонанстық томографияны қолдана отырып,ортопедиялық аурулармен,рахиттік деформация және сколиоз ауруларын анықтау үшін тексерудің барлық спектрі жүргізіледі.

---

Біздің бөлімшемізде Литва және Ресей елдерінің беделді клиникаларының атақты мамандарымен менторлық  жұмыс үнемі жүргізілуде. Менторлық жұмыс Вильнюсс университеті,Сантаришке клиникасының професссоры Кестутис Санюкас және академик Г.А. Илизаров атындағы «Қалпына келтіру травматологиясымен ортопедиясы» ғылыми орталығының профессоры Смелышев Николай Николаевич жетекшіліктерімен жүргізілуде.  Осы айтылған мамандардың көмегімен біздің тәжірибемізге ОНЖС (ДЦП) және аяқ қолдардың түрлі деформациляры бар науқас балаларға  диагностикасының және оташалаудың әлемдік жетістіктері енгізілуде.

Науқастарға кеңес беру және емдеу алдын-ала жазылумен жүргізіледі.  

Біздің бөлімшеде келесі оташалау тәсілдері меңгеріліп сәтті енгізілді:  

1.Д.Насса әдісі (Nuss procedure).Біз бұл әдісті кеуденің шұңқыр тәрізді деформациясы кезінде қолданамыз.Оташалау әдісі видеоассистенция көмегімен жасалып жүрек және өкпе  мүшелерінің зақымдануларын болдырмайды.Әдіс кезінде титан пластинкасын кеуденің ішкі бетіне бекітумен жүзеге асырылады.Оташалау барысында кеуденің екі бүйірінен 2,5см аспайтын тілік жасалып сол жер  арқылы пластина қойылады. Оташалау кезінде  пластинаның әсерінен шұңқыр тәрізді кеуденің деформациясы түзеледі. Рецидивтің  алдын алу мақсатымен пластина кеуде қуысында 2-жылға қалдырылады.Насса оташалау әдісінің ерекшелігіне келсек  біріншіден оташалау уақытының қысқалығы, екіншіден  қан жоғалту аз мөлшерде болады және оташалау ағзаға аз зақымданумен жүргізіліп косметикалық мақсатпен теріішілік тігістер салынады.

2. Г.Абрамс әдісі. Бұл әдісті кеуденің құс төс тәрізді деформациясы ( Pectus Carinatum, «куриная грудь») кезінде қолданамыз. Бұл әдісті қолдану кезінде қабырғалар кесілмейді соның арқасында өкпе мен жүректің зақымдану қаупі мүлдем жоқ. Оташалау барысында кеуденің екі бүйірінен 2-3 см аспайтын тілік жасалып сол жер  арқылы пластина қойылады да кеуденің деформациясы жойылғаннан кейін пластина қабырғаларға тігіліп 3 жылға қалдырылады. Осы уақытта кеуденің шығынқы бөлігі дұрысталып кеуде клеткасының   қайтадан қалыптасуы жүреді.Біршама уақыт өткеннен кейін пластина алынып тасталынады. 

3.О.А.Соколовский әдісі. Бұл әдісті жамбас-сан буындарының түрлі деформациялары кезінде қолданамыз : мысалға ересек жастағы балалармен және бозбала шағындағы  диспластикалық немесе деформациялық коксартроздар түрлерінде қолданылады. Жамбас сүйектеріне және ортан жіліктің проксимальді бөлігіне бұл реконструкциялық қалпына келтіруші араласу кезінде 3 жазықтықта жамбас-сан буынында  сүйектердің қарым қатынасының дұрысталуын қамтамасыз етіледі.Осының арқасында аяқтардың ұзындықтарының әртүрлілігі реттеліп, қимылдарының шектелуі және ауырсынуы жойылады. 

4.И.Понсети әдісі. Біз қолданатын Понсети әдісі өте қарапайым әрі балаға өте қауіпсіз болып табылады, әдіс гипс таңғышымен коррекциялау  кезінде кезеңділікті және бір ізділікті талап етеді.Біз маймақтық ауруын емдеуді баланың 7-14 күндік жасынан бастаймыз.Емдеуді ерте бастаған сайын табан иілгіш болып оның коррекциясы яғни түзелуі тез жүреді. Маймақтықты түзету супинация қалпында  табанды әкетумен жүргізіледі , таран сүйегінің басына сыртқы жағынан қарама қарсы қысыммен әсер ету арқылы тобық буынында таран сүйегінің айналып кетуіне жол берілмейді. Емдеудің соңғы кезеңінде оташалап араласуды талап етеді –жергілікті жансыздандырумен теріарқылы толық ахиллотомия жасалады .Әрі қарай брейс кию және оңалту емі тәртібі толық жазылғанша тағайындалады. 

5.Эпифизиодез-өсу аймақтарын уақытша бекіту әдісі.Аяқтардың туа біткен немесе жүре пайда болған «О» және «Х» тәрізді деформациялары кезінде қолданамыз. Аяқтардың деформацияларын түзету мақсатымен қолданатын осы әдіс ағзаға аз зақым әкеледі, орындалуы мынандай тәртіпте болады. Ортан жілік сүйегінің  төменгі бөлігінің ішкі немесе сыртқы әлде асықты жіліктің жоғарғы бөлімінің аймағында теріні 2см тіліп кішкене пластинаны бекіту арқылы өсу аймақтарын уақытша ұстап тұру мақсатымен жасалады. Пластинаны қойғаннан кейін деформацияның күрделігіне қарай баланың өсуіне байланысты 11-айдан 1-жасқа дейін немесе  2-ай кезеңінде деформацияның түзелуі өздігінен жүреді. Кейін пластина алынып тасталынады.

6.Доббса, Kumar және Coleman әдісі-табандардың жалпақ вальгусті деформациялары кезінде қолданылады. 

Доббса әдісін балаларда 2-3 жасқа дейін қолданамыз.Бұл әдісте бірінші табан деформацияларын мануальді жолмен түзету  үшін 5-6 қабылдау жүргізіледі , әр қабылдау аптасына 1-рет жүргізіледі.Қабылдау аяғында  барынша түзелген табанды  дұрыс қалпында ұстап тұру үшін баланың аяғына гипс таңғышы қойылады.Соңғы қабылдау кезінде екі оташалау талап етеді ; ЭОҚ (электронды оптикалық көрсету құралы) бақылауымен тері арқылы Киршнер спицаларымен өкше үсті сүйегімен-қайықша тәрізді сүйек буыны дұрыс қалпында бекітіледі және толық теріарқылы ахиллотомия  жасалады. Спицалар 2-айдан кейін алынып тасталынады.Кейін брейс кию және оңалту емі тағайындалады. 

7.  Kumar әдісін балалардың 3-5 жас шамасында  қолданамыз. Әдіс кезінде таран сүйегінің ашық түрде орнына салып үлкен балтыр бұлшықетінің сіңірін орнын ауыстырып отырғызып сонымен бірге Z-тәрізді ахилотомия және таран сүйегінің үстінен және астынан босатумен  жасалады. Дұрысталған табан сүйектерінің қарым-қатынасын табанның ұзына бойы күмбезін моделдеп, табанның өсін сақтау мақсатымен Киршнер спицасымен бекітеміз. Әрі қарай оташалаудан кейін гипс таңғышы салынып оңалту емі тағайындалады. 

8. Coleman әдісін 6жастан асқан балаларда  қолданамыз. Әдіс кезінде таран сүйегінің ашық түрде орнына салып сыртқы бөлімін босатып, табанның және саусақтарының жазғыш сіңірлерін ұзартумен жүргізіледі. Балалар 12-жастан асқан болса табандарға үшбуындық артродез жасап канюлирленген кеуек винттермен бекітеміз.Осындай бекіту әдісі пациенттерге оташалаудан кейінгі 4-ші аптасында аяққа толық тұрып жүруге мүмкіндік береді. 

9.ОНЖ (ДЦП) -нің салдануы бар балаларды оташалап емдеу. Жүру бұзылыстары бар науқастарға бұлшықеттерінің патологиялық өзгерген жерлерін кезеңмен жою жүргізіледі.Соның арқасында жергілікті бұлшықетті контрактураларды және ауру сезімін әрі дискомфорт белгілерін алып тастауға мүмкіндік береді. Қолданылып отырған әдістер әлемдік тәжірибеде апробациаланған, оташалаудан кейін пациенттің денесінде скальпелдің шаншыған кішкене іздері қалады ал  оташалаудан кейінгі тігіс мүлдем салынбайды. Оташалаудан кейін кезеңді толыққанды қалпына келтіру –оңалту емдеу жұмыстары артромот және жүруді үйрету дағдыландыру аппаратарымен жүргізіледі. 

10. Алақан саусақтарының екі кезеңді сіңірлік пластикасын біз алақандардың бүккіш сіңірлерінің зақымданулары кезінде қолданамыз. Емдеудің 1-ші кезеңінде сіңірлік трансплантатты салу үшін қолайлы жағдайлар жасалады.Екінші кезеңінде тырнақ фалангасы және алақанның ортаңғы 1/3 бөлігінде жеке екі тіліктер жасау арқылы силиконды өзекшені алып тастап оның орнына сіңірлі трансплантат қойылады.Бұл әдіс асқынулардың алдын-алып саусақтардың қызметін қалпына келтіреді. 

11.Терновско-Андриянов әдісін жауырынның жоғары тұруы -Шпренгел ауруы кезінде қолданамыз. Балаға ота тым ерте жасалған сайын кейінгі нәтижелері өте жақсы болады. Жауырынды төменге түсіру оташалауына өте қолайлы уақыт баланың 3-4жас шамасы болып табылады.